Zondag 29 september – Laatste snik.

Aangezien we geen andere afspraken gemaakt hebben met onze gastheer en -vrouw, worden we opnieuw om 08:00 uur aan de ontbijttafel verwacht (denken we), en deze verplichting schenkt ons dat beetje extra kracht dat een mens soms nodig heeft om zijn (m/v, maar vooral m) nest uit te komen, ‘s ochtends. Voorts schijnt de zon alsof dat heel normaal is, achter in september, en in gedachten overweeg ik dat het dus wel helder en verrekte koud geweest zal zijn vannacht, en dat alle leuke vlindertjes wel doodgevroren zullen zijn. Wat er nog rondvliegt, zal dus vandaag op de foto moeten, want anders wordt het volgend jaar, en dat valt na het eind van deze vakantie, aldus leert ons de natuurkunde. Want die eindigt morgen (die vakantie eindigt; niet de natuurkunde) met een middelmatig lange rit naar huis, en we gaan onderweg niet stoppen bij elke vlinder.
De wetten der natuurkunde gelden overal en altijd, dus het is te verwachten dat de vogels en de vlinders ook weten dat het vandaag alles of niets is. Gisteravond zaten we in de gelagkamer wat te lezen in de inleiding c.q. het voorwoord van het menu van onze herberg. Hierin stond e.e.a. over het verleden van dit gebied. Onze interesse in deze geschiedenis trof de aandacht van onze gastvrouw, en ze reikte ons een werkje over Erlichthof. Dat is een groepje huizen, dat in de afgelopen 10 jaar (of zo) werden overgeplaatst van plaatsen die door de bruinkoolexploitatie moesten verdwijnen, of opgericht met gebruikmaking van materialen en technieken uit het verre verleden. Zoals we gisteren beschreven, is in deze streek alles omgespit vanwege de bruinkoolkoorts, en zo verdwenen er ook enkele dorpjes van de kaart. Dit verlies, plus een algemeen gevoel dat alle dingen voorbijgaan maar wellicht niet helemaal vergeten zouden moeten worden, was de drijvende kracht achter het projekt Erlichthof. Op de een of andere manier moest ik aan het Veenpark denken. Men bestudeerde nauwkeurig hoe de oudste gebouwen in elkaar zaten, en ging ze nabouwen. Denk aan het blokhut-systeem, met balken die op de hoeken van je huis netjes in elkaar haken, door middel van houtverbindingen waarvan er een aantal bestaan. Een aantal mooie exemplaren werd afgebroken, verplaatst en weer opgebouwd. Dat kan met dit soort blokkendozen van hout.
Nou, die twintig of zo huizen en schuren van Erlichthof bieden onderdak aan allerlei winkeltjes en zo, en we begeven ons erheen om ze te bekijken. Het is echter nog geen tien uur, en ze zijn nog aan het stofzuigen. Dus we wandelen een stukje onder de mistige maar reeds blauw wordende hemel, genietend van de warmte die mijn ski-handschoenen en mijn zwarte mutsje me verschaffen. Jolande kan het allemaal zonder; ze is een warmbloedige meid. We bespeuren een drietal reeën waarvan er eentje lekker lui blijft liggen (nee ik ben niet jaloers, hoe kom je er bij), drentelen door een stukje bos, turen over een vijver. Ik zie een rare dooie boom ver weg aan de overkant, met bobbels bovenaan. Ach, het kost niks: klik. Het pad dat we volgen is onderdeel van een boogschiet-pad: bij gelegenheid schijnt men hier gewapend langs te gaan en op schijven te schieten. Dus staan er verweerde bordjes die ons hiervoor waarschuwen. Fijn. We komen weer bij de nieuwe oude gebouwen en wandelen er omheen en erin, kijkend naar de houtverbindingen waar we gisteravond alles over hebben gelezen. NB: zonder die voorkennis valt je dit niet op, en in Erlichthof zelf wordt er geen info over gegeven. Gemiste kans! Net zoals er veel kansen worden gemist hier: met een dozijntje goed geplaatste platforms voor vogelaars, boven de rietkragen uit, kan het vogeltoerisme hier nog enorm groeien. Nu is het echt zoeken naar een doorkijkje. De Hongaren hebben het beter begrepen.
Na een bakkie pleur verlaten we Erlichthof en gaan op zoek naar het bruinkooltoerisme. Er staan fietspaden op onze kaart die dicht langs de afgravingen leiden. Onderweg naar een leuk startpunt zien we dat langs de zuidelijke rand van het bruinkoolgebied allerlei graafwerkzaamheden plaatsvinden, waaronder de aanleg van een geheel nieuwe beekbedding in een brede en diep uitgegraven vallei, met meanders er in, en dure bruggen erover. Dat moet wel samenhangen met de bruinkooldagbouw en grondwater-problemen. We kijken even, ook bij een fraai complex van insectenhotels, rijden dan verder.
Sportief springen we vervolgens in het zadel nabij een uitspanning die de straks aanwezige honger wel kan helpen stillen. Zo verlaten we de beschaving op weloverwogen wijze. Het pad doet wat het moet doen en voert langs bos en veld, maar alle zijwegen naar rechts zijn dicht want ze eindigen bij een afgrond. Daar willen we graag in kijken, en dat lukt uiteindelijk bij een asfaltweg die naar de bodem van de kilometersgrote kuil leidt. Bovenaan lezen we op een bord dat we een valhelm op moeten, niet binnen de actieradius van graafmachines mogen komen, enz, enz. We schieten een plaatje om de diepte en de wijdte van het gat vast te leggen, en de contouren van de mega-baggeraar die ergens achterin staat met z’n baggerketting in rust. Een Grote weerschijnvlinder fladdert langs. Dooie grasslangen dan wel hazelwormen sieren het wegdek. Dan verder, maar bij alle weggetjes staan borden die de toegang beperken tot mensen van het bedrijf, dat vreemd genoeg Vattervan AG heet of zo, hetgeen Zweeds is en niets met bruin of met kool van doen heeft. Wel met water, en langs de gehele rand van deze enorme put wordt natuurlijk aan bronbemaling gedaan. Het zal allemaal wel, en we overtreden de wet eventjes en fietsen terug naar de auto. Op de heenweg was er nergens een bordje, heus waar.
Gesterkt door goulashsoep (van wild, we moesten er erg lang op wachten) gaan we per auto verder. De dag is nog lang, dus we kiezen een landschapje vol met vijvers en een korte lusvormige route die we kunnen lopen. Fietsen hebben we tenslotte al gedaan vandaag, en je moet niet overdrijven (wandelen ook, maar dat vergeten we even). We raken geen enkele paddestoelenzoeker en parkeren op de gekozen plek. De straffe wind voelt erg koud aan, maar weldra zijn we in het bos en in de luwte. De ene fel gekleurde zwam na de andere biedt zich aan voor een foto. Die rooie, die is hardstikke giftig, en dat weten we ergens diep in ons onderbewustzijn. Dat zit al sinds de vroegste tijden in onze genen. Het verklaart ook dat ons rode stoplicht de juiste kleur heeft. En zie, oranje is er ook. Oppassen: geeft buikkramp, diarrhee, zenuwtrekkingen, verlamming en daarna een dagenlange pijnlijke dood. Net als ons snelverkeer! Ik speur naar groene paddestoelen, maar zie er geen. Zie je wel: groen is veilig.
Nou, dat was leuk, hoor. Geen enkele vogel te zien. Volgens mij zijn ze allemaal eerst maar eens naar Hongarije, en misschien zelfs al verder. Ik wens ze sterkte, daar in die verre zuidelijke landen waar de natuur het nog veel erger te kwaad heeft dan bij ons, waar geen vogelbescherming bestaat en geen wetten tegen milieuverontreiniging, en als er al zulke wetten zijn dan betaal je gewoon een bescheiden baksheesh. We kijken op de klok en denken: wat zullen we nog gaan doen, dit laatste stukje van deze laatste dag. Nogmaals de kraanvogels welterusten wensen? Ja, maar die komen pas over een paar uur. Een terrasje? Dat werkte gisteren wel. Okay. Kaart erbij, want daar staan wijnglaasjes op, hier en daar. We rijden van glaasje naar glaasje en alles is dicht. Die glaasjes op de kaart, dat zijn hoogseizoenglaasjes. Ze sjouwden van dichtgeplakt kroegje naar kroegje, al deden hun voeten hen zeer...... Zo belanden we in onze herberg, waarvan we met enige zekerheid aan durven te nemen dat er nog wat geschonken wordt.
Dat is ook zo, maar er zijn lange gezichten. De high-tech kachel die het gebouw verwarmt, heeft panne. Er is iets kapotgebrand, zo maak ik op uit de woorden van de terneergeslagen waard. Hij heeft het over 50 000 Euro schade. Kan dat, Joop? Enfin, we verzekeren hem ervan dat we onder wat extra dekens heus wel goed kunnen slapen, en dat er geen heet water is, vinden we voor 1 nacht ook niet erg. In de gelagkamer staat een low-tech betegelde Kachelofen, en die brandt al, dus we zetten ons neder en bestellen bier en wijn. We moeten tenslotte nog een weblog opstellen voor vandaag, en als je, zoals ik, maar eindeloos kunt doorzeuren, duurt dat best lang. En dan heb ik het nog niet eens over de foto’s. De teller van mijn nieuwe camera staat intussen boven de 3000, dus ga maar na. Okay, 90% wordt snel weer gewist, maar toch. Die kachel, trouwens, die heeft een ingebouwde blaasbalg. Mevrouw opent een deurtje aan de zijkant en beweegt de handgreep heen en weer, en met een zuchtend geluid komt het vuur in een hogere versnelling. Wat ze al niet bedacht hebben. Zo zagen we vandaag ook een auto met een fietsdrager er achterop, en die drager kon subtiel omlaag scharnieren, met fietsen en al, en zo kon de achterklep van de auto open, en dat kan bij ons niet. Afgunst en investeringsplannen strijden heel even om de voorrang in mijn hoofd, en dan denk ik: eerst afwachten tot we weer fietsvakantieplannen hebben. Jolande mompelde al iets over de voordelen van een camper, laatst. Dan hoef je niet in een tent als het koud is. Maar wat is er mis met een eenvoudig nul-sterren pensionnetje? Dan ontmoet je tenminste de plaatselijke bevolking, en beleef je nog eens wat, zoals kapotte kachels. Waar zouden we anders over moeten schrijven?

O, en er is nieuws op 19 september over die rare peulenboom, dus: allemaal even terugkijken nu! En waar blijven die flauwe moppen over parteretrappen, grote ladders, nylonkousen en zo?