18 juli: Terug naar de Middeleeuwen

Ik lees een boek dat ik kocht op het stationnetje van Washford. Het waren allemaal krijgertjes, en elke donatie werd geaccepteerd. De titel was intrigerend: The Guersey Literary and Potato Peel Pie Society. Dat kon ik niet laten liggen. Het blijkt geweldig onderhoudend. Het is historisch, maar niet echt oud. Tweede wereldoorlog. We waren van plan om het achter te laten, maar ik ben er inmiddels aan gehecht. Misschien reist het wel met ons mee.

In Old Cleeve ga je terug in de tijd. Ons huisje is oud, heel veel ouder dan de tweede wereldoorlog waar ik over lees, maar waarschijnlijk niet echt middeleeuws. De trap kraakt, er is geen vloer recht. Een dik tapijt vult de ergste hobbels op, maar je voelt ze overal. Weliswaar zijn er moderne elementen aan toegevoegd, zoals een gasstel, oven en stromend water, maar het blijft oud en nostalgisch. Het hang- en sluitwerk is ingenieus van eenvoud en werkt uitstekend. Niet elke verandering is een verbetering.

Dunster is het best bewaarde middeleeuwse dorp in Engeland, volgens de folders. Nou moet je die niet noodzakelijk geloven, maar we werden in elk geval nieuwsgierig. Het schijnt ook nog een kasteel te hebben, met een 1000-jarige historie. En dus gaan we maar eens kijken. Na de koffie en zo. Het heeft bovendien de prettige eigenschap dat het maar 7 minuten met de auto is, die moderne uitvinding waar we zo slecht zonder kunnen. Anders zou het anderhalf uur lopen zijn geweest. Dunster heeft een garenmarkt die lokaal beroemd is. Het is geen markt met een actieve verkoop, het is een middeleeuws gebouw dat marktkooplieden de mogelijkheid gaf hun koopwaar aan te bieden zonder dat het nat regende. Het moet een klein marktje zijn geweest, gezien de omvang van het gebouw. Het werd gebouwd ergens in 1600 zoveel, toen de plaatselijke landheer het tij wilde keren. De wolhandel dreigde te verdwijnen uit Dunster. Een overdekte markt moest uitkomst bieden. Hoe goed dat werkte? Er zijn hééél veel oude gebouwen, maar garen en wol hebben we nergens gezien. Wel een oude kerk met een tuin die door de dorpsbewoners wordt onderhouden. Er zitten veel vogels en we zoeken een bankje op. Een beiaardier bespeelt het eenvoudige carillon.

Het kasteel is op een steenworp afstand van het dorpje en wordt beheerd door de National Trust, een soort monumentenzorg. Er worden wedstrijden gehouden in boogschieten. Weer zo’n middeleeuwse bezigheid. Het kasteel dat er nu staat is helemaal niet zo oud. Zo’n 1000 jaar geleden, toen Willen de Veroveraar Engeland veroverde, gaf hij land aan al zijn trouwe helpers. Dunster hoorde daar ook bij. Er stond toen een soort houten fort. Je kunt het nauwelijks een kasteel noemen. De Normandiërs maakten de heuvel steiler en bouwden stenen muren. Daarna kwam er een stenen kasteel, dat een aantal keren werd gewijzigd. Tijdens de burgeroorlog in de 17^e eeuw was het eerst voor de aanhangers van Cromwell, daarna voor de royalisten, en vervolgens werd het weer ingenomen door de troepen van Cromwell en helemaal afgebroken. Alleen de woonappartementen bleven staan. Er kwamen andere tijden, en er werd weer een huis gebouwd, dat weer werd gemoderniseerd naar de nieuwste smaak, om tenslotte weer een kasteel te worden. Maar nu met alle gemakken van die tijd: centrale verwarming, stromend water en elektriciteit. We tellen nu eind van de 19^e eeuw. Uiteindelijk deed de erfbelasting de erfgenamen de das om. Het was allemaal te duur, werd verkocht. Maar ze mochten er wel blijven wonen. Tot de oorspronkelijke eigenaar genoeg geld bij elkaar had om het weer terug te kopen. Hij woonde er nog een poosje, zette er een moderne keuken in en droeg het tenslotte over aan de National Trust. Nu kan iedereen het bewonderen: de versierde plafonds uit 1600 en een beetje, de Vlaamse leren wandbekleding uit 1700 nog wat, het behang dat een replica is van een oude voorganger, oude vloeren en nieuwe vloeren, prachtig houtsnijwerk en wat je zoal meer vindt in oude kastelen. We bewonderen het allemaal zoals dat hoort, wandelen door de prachtige tuinen en knopen een gezellig praatje aan met de molenaar die de watermolen bedient. Hij vindt het zo heerlijk dat er mensen geïnteresseerd zijn dat hij het hele systeem van de tandwielen, overbrengingen en versnellingen niet alleen uitlegt maar ook nog demonstreert met het rad dat even niet in werking is.

Via de tuinen terug naar de parkeerplaats en de moderne tijd. We doen boodschappen in zo’n hopeloos grote supermarkt. Gelukkig komen we nu vrijwel direct bij de levensmiddelen zonder eerst door een voetbalveld van kleding, cosmetica, fietsonderdelen, potten en pannen en meer van dat soort spul heen te hoeven. Deze is dan ook maar één voetbalveld groot, geen twee, zoals die bij ons vorige huisje. Het is wat te zeggen, om met Joost, de bediende van heer Ollie B. Bommel te spreken.

In de toren van de kerk van Old Cleeve luiden een aantal enthousiastelingen de klokken volgens de eeuwenoude traditie van change ringing. Er zijn maar 4 klokken, maar ze worden vol enthousiasme geluid, steeds in een andere volgorde, ruim een uur lang. Toch even weer terug in de middeleeuwen.